Phân biệt thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường thứ cấp Update 11/2024

Nội dung trang

Phân biệt thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường thứ cấp

Bài viết giúp NĐT hiểu rõ hơn về vai trò cũng như đặc điểm của thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp.

Thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp

Thị trường chứng khoán là gì?

KHÁI NIỆM

  • Thị trường chứng khoán về hình thức là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán; qua đó thay đổi chủ thể nắm giữ chứng khoán.
  • Thị trường chứng khoán:  là một bộ phận quan trọng của Thị trường vốn, hoạt động của nó nhằm huy động những nguồn vốn tiết kiệm nhỏ trong xã hội tập trung thành nguồn vốn lớn tài trợ cho doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế và Chính phủ để phát triển sản xuất, tăng trưởng kinh tế hay cho các dự án đầu tư.

CHỨC NĂNG

  • Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế;
  • Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng;
  • Cung cấp khả năng thanh toán cho các chứng khoán;
  • Đánh giá giá trị doanh nghiệp và tình hình của nền kinh tế;
  • Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô.

CƠ CẤU.

Căn cứ vào luân chuyển các nguồn vốn, thị trường chứng khoán bao gồm:

  • Thị trường sơ cấp;
  • Thị trường thứ cấp.

I. Thị trường sơ cấp

Thị trường sơ cấp là thị trường mua bán chứng khoán mới được phát hành, là tiền đề cho sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán. Do đó, để phát triển thị trường chứng khoán, trước hết phải tạo điều kiện cho sự ra đời và phát triển của thị trường sơ cấp.

a. Đặc điểm:

  • Tiền bán chứng khoán trên thị trường sơ cấp thuộc các nhà phát hành, do đó hoạt động của thị trường sơ cấp làm tăng vốn đầu tư cho nền kinh tế.
  • Thị trường sơ cấp là tiền đề cho sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán.
  • Thị trường sơ cấp là thị trường hoạt động không liên tục, nó chỉ hoạt động khi có đợt phát hành chứng khoán mới.
  • Người bán trên thị trường sơ cấp được xác định là Kho bạc, Ngân hàng nhà nước, Công ty, tổ chức bảo lãnh phát hành.
  • Giá chứng khoán trên thị trường sơ cấp do tổ chức phát hành quyết định và thường được in ngay trên chứng khoán.

b. Vai Trò

  • Thị trường này cung cấp hàng hóa cho TTCK.
  • Hoạt động của thị trường sơ cấp tạo ra một kênh huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế.
  • Thị trường chứng khoán sơ cấp là công cụ hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nền kinh tế.

c. Các phương thức phát hành chứng khoán.

Thông thường ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển, việc phát hành chứng khoán để huy động vốn được thực hiện theo hai phương thức: Phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng.

  • Phát hành riêng lẻ: Là phương thức phát hành trong đó chứng khoán được bán trong phạm vi một số NĐT( thường là các NĐT có tổ chức ) nhất định với những điều kiện hạn chế và không tiến hành rộng rãi ra công chúng. 
    Phát hành riêng lẻ thủ tục thường đơn giản hơn so với phát hành ra công chúng.
  • Phát hành ra công chúng: Là quá trình trong đó chứng khoán được chào bán rộng rãi cho tất cả các nhà đầu tư với những điều kiện và thời gian như nhau.

Chào bán ra công chúng thường áp dụng cho những đợt phát hành có lượng vốn huy động lớn và khối lượng chứng khoán phát hành phải đạt một mức độ nhất định. Thủ tục cháo bán chứng khoán phức tạp hơn rất nhiều so với phương thức phát hành riêng lẻ.

II. Thị trường thứ cấp

Thị trường thứ cấp là nơi giao dịch các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Theo tính chất tổ chức thị trường thứ cấp bao gồm:

 

  • Thị trường chứng khoán tập trung( Thị trường có tổ chức):  Thực hiện mua bán các loại chứng khoán đã niêm yết được tổ chức một cách chặt chẽ.
  • Thị trường chứng khoán phi tập trung( OTC – Over the counter market ): là thị trường giao dịch các chứng khoán chưa niêm yết.

a. Đặc điểm:

  • Trên thị trường thứ cấp các khoản tiền thu được từ bán chứng khoán thuộc về các nhà đầu tư chứ không phải các tổ chức phát hành.
  • Thị trường có tính liên tục.
  • Việc mua bán trên thị trường thứ cấp thông qua các công ty môi giới.
  • Thị trường thứ cấp có tính chất cạnh tranh hoàn hảo.

b. Vai trò

  • Thị trường thứ cấp tạo thanh khoản cho các cổ phiếu đã phát hành ở thị trường sơ cấp.
  • Thị trường thứ cấp xác định giá cổ phiếu các công ty phát hành ở thị trường sơ cấp.

Mối quan hệ giữa 2 thị trường này là mối quan hệ nội tại, với thị trường sơ cấp là thị trường cơ sở, tiền đề để thị trường thứ cấp hoạt động. Nếu không có thị trường sơ cấp thì không có chứng khoán để lưu thông trên thị trường thứ cấp và ngược lại, nếu không có thị trường thứ cấp thì thị trường sơ cấp khó hoạt động trôi chảy.