Hầu hết chúng ta đều được khuyến cáo sử dụng các biện pháp bảo vệ da để chống lại tác động của các tia UV có trong ánh sáng mặt trời. Vậy tia UV là gì? Chúng có tác động như thế nào đối với làn da? Làm thế nào để phòng tránh tác hại của tia UV?
1Tia UV là gì?
Bên cạnh những lợi ích to lớn của ánh sáng mặt trời thì đâu đó vẫn tiềm tàng những rủi ro đối với sức khỏe con người.
Bạn đang xem: Tia uv là gì
Với sự phát triển của khoa học, các nhà nghiên cứu đã khám phá vàphân loại ánh sáng mặt trời thành3 nhóm chínhdựa trên độ dài bước sóng:Tia hồng ngoại, ánh sáng mà mắt người có thể nhìn thấy và tia UV.
Tia UV (Ultraviolet), còn được gọi làtia cực tímhoặctia tử ngoại, là sóng điện từcó bước sóng ngắn hơn ánh sángkhả kiến nhưng dài hơn tia X.
Tia UV mang lại cho con người những lợi ích nhưgiúp tổng hợp vitamin D trong cơ thể, ở liều lượng vừa phải tia cực tím có thể kích thích mọi quá trình hoạt động chính của cơ thể,…
Tuy nhiên song song với những lợi ích trên, tia cực tímẩn chứa khá nhiều tác nhân gây hạiđến làn da và nghiêm trọng hơn có thể gây nên các vấn đề liên quan đến sức khỏe con người.
Tia hồng ngoạilà bức xạ điện từ cóbước sóng dài hơnánh sáng có thể nhìn thấy. Takhông thể nhìn thấy tia hồng ngoạituy nhiên vẫn cảm nhận được chúng thông qua nhiệt độ của Mặt trời mang đến cho Trái Đất.
Ánh sáng mà mắt người có thể nhìn thấy(ánh sáng khả kiến) chiếm 40% trên tổng tỉ lệ bức xạ mặt trời chiếu xuống mặt đất, đây là nguồn năng lượng tự nhiên ngày nay được sử dụng khá phổ biến.
2Tia UV có ở đâu?
Cụm từ cực tím trong tia cực tím có nghĩa là bên trên của màu tím. Sắc tím là màu sắc có bước sóng ngắn nhất mà mắt thường của chúng ta có thể nhìn thấy. Do vượt ngoài bước sóng của màu tím, nên tia UV là loại tia vô hình với mắt người.
Một vài loài động vật như: chim, bò sát, côn trùng (ong…) có thể nhìn thấy tia cực tím. Một vài loại trái cây, hoa quả và hạt trở nên sặc sỡ hơn trong môi trường tia cực tím so với hình ảnh trong ánh sáng thường được nhìn bởi mắt người, để hấp dẫn các loài côn trùng và chim.
Một vài loài chim còn có những hình thù đặc biệt trên bộ lông của chúng mà chỉ nhìn được dưới tia cực tím, không thể nhìn được dưới ánh sáng mà con người nhìn thấy. Nước tiểu của một số loài động vật cũng chỉ có thể quan sát được bằng tia cực tím.
Mặt Trời tỏa ra cả 3 loại tia cực tím: UVA, UVB và UVC, có ánh sáng mặt trời nghĩa là có tia cực tím. Tuy nhiên, theo lí thuyết, bởi vì sự hấp thụ của tầng ozone, 99% tia cực tím đến được mặt đất thuộc dạng tia UVA, trong khi đó bản thân tầng ozon được tạo ra nhờ các phản ứng hóa học với sự tham gia của tia UVC nên UVC bị tầng ozon hấp thụ. Tuy nhiên, tình trạng thủng tầng ozon hiện nay đang ở mức báo động khiến các tia UVB, UVC trở nên dày đặc hơn trong ánh sáng mặt trời.
Các loại thủy tinh tùy theo chất lượng, thông thường trong suốt với tia UVA (UVA đi xuyên thủy tinh) nhưng mờ đục với các tia sóng ngắn hơn (UVB, UVC không chiếu qua được thủy tinh). Silic hay thạch anh tùy theo chất lượng có thể trong suốt với cả tia UVC.
– Tia tử ngoại UVA (380 – 315 nm): không bị lớp ozon hấp thụ, có thể nhìn thấy đối với chim, côn trùng và cá.
– Tia tử ngoại UVB (315 – 280 nm): bị lớp ozon hấp thụ phần lớn.
– Tia tử ngoại UVC (280 – 100 nm): bị lớp ozon và khí quyển hấp thụ hoàn toàn.
Mức độ ảnh hưởng và mật độ tia UV phụ thuộc các yếu tố:
Vị trí địa lý: cường độ của tia UV thường lớn ở những vùng nhiệt đới, đặc biệt là các khu vực gần xích đạo, các khu vực ở xa hơn vị trí xích đạo thì nguy cơ sẽ ít hơn.
Độ cao so với mực nước biển: cường độ của UV thường tỉ lệ thuận với độ cao cao hơn mực nước biển.
Thời điểm trong ngày: tia bức xạ UV thường tập trung cao vào buổi trưa, khi mặt trời ở vị trí cao và chiếu sáng trực tiếp, gần như vuông góc với mặt đất (mặt trời trên đỉnh đầu, đứng bóng), thường khoảng từ 10h sáng đến 14h chiều.
Xem thêm: Sửa Lỗi Font Chữ Trong Powerpoint, Khắc Phục Lỗi Font Chữ Trên Powerpoint
Khung cảnh và môi trường: mức độ UV thường lớn ở những nơi có không gian rộng, đặc biệt ở những bề mặt có tính phản xạ cao như: bề mặt tuyết và bề mặt cát biển. Trên thực tế, mức độ của tia UV gần như tăng gấp đôi khi tia UV được phản xạ từ bề mặt của tuyết. Trong các khu vực thành phố thường ít tia UV hơn do tập trung các tòa nhà cao tầng và bóng râm, cây cối ở trong thành phố.
2Phân loại tia UV và tác hại của chúng đối với làn da
Tia UV được chia làm loại tia chính:UVA, UVB và UVC.
Tia UVA
Tia UVAchiếm 9.5% trong tổng lượng bức xạ mặt trời và gần như xuất hiện bất cứ nơi nào có ánh sáng mặt trời. Tia nàycó khả năng xuyên qua quần áo, cửa kính, vì vậy chúng có thể tác động trực tiếp đến chúng ta.
Vớibước sóng ngắn, tia UVA có thể gâyảnh hưởng đến tầng hạ bìcủa da khiến da bị sạm và nám. Còn với bước sóng dài, chúng xâm nhập sâu vào tầng hạ bì của da,phá hủyCollagenkhiến da nhanh chóng lão hóa.
Tia UVB
Tia UVBcó bước sóng nhỏ (từ 290-320 nanomet) và đã suy giảm trước ở tầng khí quyển nên phần lớnbị chặn lại bởi các cửa kính hoặc quần áo thông dụng. Dù có vẻ tia này không quá “hung hăng” như tia UVA, tuy nhiên mức độ nguy hiểm của chúng không hề kém cạnh.
Tia UVB là tác nhân trực tiếptấn công tầng biểu bì của da, gây ra hàng loạt tổn hại cho làn da nhưkhô nẻ, sạm, cháy nắng, nám, tàn nhang, đồi mồi và kích ứng.
Tệ hơn nữa, với cường độ cao, tia UVB sẽảnh hưởng đến lớp đáy tầng biểu bì, sinh ra các tế bào hỏng. Các tế bào này theo thời gian sẽ liên kết với nhau hình thành khối u vàgây ung thư da.
Tia UVC
Và “kẻ hủy diệt” số một –tia UVC. Đây là tia có năng lượng cao nhất so với hai tia còn lại. Tia UVCgây tổn thương nghiêm trọng đến làn da và đôi mắtcủa chúng ta.
May mắn làtầng ozonetrong bầu khí quyển đãngăn chặn gần như toàn bộ tia nàychiếu xuống mặt đất. Dù vậy, với sự suy yếu dần của tần ozone, các bức xạ năng lượng cao của tia UVC vẫn có thể thâm nhập xuống bề mặt Trái Đất, dễ dàng gây ra các vấn đề trầm trọng đối với sức khỏe.
Tia UV bao nhiêu là có hại
Trong các báo động về phân độ tia cực tím từ các Trung tâm Khí tượng thủy văn thường sử dụng thuật ngữ: Chỉ số tia cực tím hay còn gọi là chỉ số UV là phép đo tiêu chuẩn quốc tế về độ mạnh của bức xạ cực tím từ ánh sáng mặt trời. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), chỉ số UV dao động từ 0 – 2 được xem là thấp, chỉ số UV từ 8 – 10 có thời gian gây bỏng là 25 phút, đối với chỉ số UV từ 11 trở lên được xem là cực kỳ cao, rất nguy hiểm, nguy cơ làm tổn thương da, mắt bị bỏng nếu tiếp xúc ánh nắng mặt trời trong khoảng 15 phút mà không được bảo vệ.
3Vậy làm thế nào để ngăn chặn tác hại của tia UV?
Như đã được các nhà khoa học khuyến cáo, cách tốt nhất để chống lại tác hại của tia UV là chống nắng. Có nhiều biện pháp chống nắng khác nhau và dùng chúng đúng cách cũng vô cùng quan trọng:
Bôi kem chống nắng: Đây là cách phổ biến nhất và cũng mang lại hiệu quả tốt nhất. Ngoài việc chọn cho mình một sản phẩmkem chống nắngphù hợp thì bạn cũng nên quan tâm đến các chỉ số chống nắng như SPF và PA.
SPF làchỉ số chống tia UVB, chỉ số càng cao thì khả năng chống tia UVB càng mạnh mẽ. PA là chỉ số cho biết khả năng chống nắng.
Số cộng của chỉ số này càng nhiều thì khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA càng lớn. Bạn có thể chọn các sản phẩm có chỉ số PA+++ đến PA++++ để bảo vệ da tốt nhất.
Dù thời tiết mát mẻ hay ngồi trong phòng làm việc bạn cũng nên sử dụng kem chống nắng để bảo vệ tối đa làn da của mình.
Dùng viên uống chống nắng:Viên uống chống nắng là một biện pháp bảo vệ da mới và được nhiều người ưa chuộng. Viên uống chống nắng giúp bổ sung các chất chống oxy hóa cho cơ thể cũng như trung hòa gốc tự do, sữa chữa DNA bị hư hại, phòng ngừa ung thư da và chống lão hóa da hiệu quả.
Đồng thời, bạn cũng có thể bảo vệ làn da của mình bằng cách:
– Ăn uống hợp lý, bổ sung các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm (cam quýt, trà xanh, cà rốt, và ớt chuông đỏ,…)
– Sử dụng các trang phục chống nắng chuyên dụng, trang bị thêm kính râm để ngăn ngừa các bệnh lý về mắt.
– Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm (11h đến 14h)
– Hạn chế các nguồn bức xạ nhân tạo (ánh sáng từ màn hình máy tính, điện thoại), sử dụng các tấm phim cách nhiệt cho cửa kính trong phòng hoặc trong ô tô,…
Xem thêm: Demo Là Gì – ý Nghĩa Của Từ Demo Như Thế Nào
Các tác hại của tia UV có sức ảnh hưởng vô cùng lớn và bất kỳ ai trong chúng ta cũng cần có kiến thức và biện pháp bảo vệ hiệu quả . Thông qua bài viết này, hy vọng các bạn đã hiểu rõ hơn vềtia UV là gì, bổ sung thêm cho mình những cách thức phòng tránh các vấn đề gây tổn hại đến làn da cũng như sức khỏe.
Chuyên mục: Hỏi Đáp
