Bạn đang xem: Sạt lở đất là gì
Còn khả năng thứ hai hoàn toàn có thể xảy ra nhiều hơn là, sạt lở đất đá khi một sườn dốc bị bão hoà nước. Qua các vụ sạt lở đất các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam thì những khu vực này đã mưa quá nhiều, mưa lớn dai dẳng trong nhiều ngày. Đất đá bị ngậm nước bão hòa, liên kết yếu, khiến các khối địa chất bị trượt lở.
“Ở khả năng thứ hai này thì trượt lở, sạt lở đất nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào, dù ban ngày hay ban đêm. Nhưng nếu ban ngày, người dân quan sát được, có đủ thời gian chạy thì thiệt hại sẽ giảm. Còn trượt lở vào ban đêm, không quan sát được và đây là thời điểm người dân đang ngủ, không có sự đề phòng gì nên thiệt hại thường rất lớn, thảm khốc hơn so với các vụ xảy ra vào ban ngày”, ông Văn nói.
Theo lời kể của những chân chứng thoát nạn trong các vụ trượt lở đất gần đây, trước khi sạt lở đất họ đều nghe thấy tiếng nổ chát chúa cùng với đó là bún đất, đá ầm ầm đổ xuống vùi lấp mọi thứ.
Điều này được PGS.TS Trần Tân Văn lý giải: “Trong nghiên cứu, chúng tôi gọi là trượt lở. Bởi tại điểm trượt bao giờ nó cũng có một khối rất lớn nằm ở phía trên, gọi là khối trượt. Còn bên dưới mặt trượt thường là mặt phẳng, hoặc vòng cung, bên dưới nữa là phần đất đá ổn định chưa bị trượt”.
Xem thêm: Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Thời Kỳ Quá độ Là Gì
Khi trượt lở xảy ra, toàn bộ khối trượt sẽ di chuyển xuống phía dưới các sườn dốc, khối trượt và mặt trượt cọ sát tạo nên một lực ma sát rất mạnh dẫn đến các tiếng động lớn. Ngoài ra khi trượt lở như thế, lực ma sát làm phá hủy, phá vỡ toàn bộ cấu trúc đất đá cũng gây ra tiếng động, tiếng nổ lớn. “Qua thực tế có nhiều khối đá rất lớn đang nguyên vẹn nhưng khi trượt lở thì nó bị va chạm, chà xát nên bị nứt vỡ, phá thành nhiều khối khác nhau, tạo ra tiếng nổ”, ông Văn giải thích.
PGS.TS Trần Tân Văn cho rằng, ứng phó với với trượt lở, lũ quét là những hiện tượng cơ bản xảy ra một cách đột ngột, bất thần thì phổ biến vẫn là cảnh báo. Nghĩa là dựa trên hiện trạng, các yếu tố có thể góp phần gây ra trượt lở, lũ quét…để có những cảnh báo rằng khu vực này, khu vực kia có nguy cơ xảy ra trượt lở, lũ quét cao.
Còn nếu một địa điểm cụ thể có nguy cơ trượt lở, lũ quét cao và đã bắt đầu có những dấu hiệu sắp sửa xảy ra, với một số vị trí quan trọng như một trung tâm dân cư lớn, một cơ sở hạ tầng thiết yếu thì người ta có thể lắp đặt các thiết bị quan trắc, có thể dự báo được khá chính xác thời điểm xảy ra trợt lở.
Nhưng việc này thường đắt tiền, đòi hỏi công nghệ cao và chỉ một số quốc gia tiên tiến như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông… mới hay làm và chỉ làm ở một số rất ít vị trí thiết yếu, còn cơ bản ở nhiều quốc gia trên thế giới cũng làm giống như Việt Nam, họ đều sử dụng các bản đồ hiện trạng và phân vùng cảnh báo sạt lở đất.
Theo tôi, tiếng nổ không do đất đá trượt xuống đập vào nhau, mà xảy ra trước khi đất đá trượt xuống. Nổ lớn trước khi sạt lở thường xảy ra nơi địa chất có nhiều đất sét mịn. Khi mưa quá nhiều tăng nguồn cung nước, cộng hưởng với khi khí; triều áp suất khí; quyển đang giảm thấp, làm mực nước ngầm dâng cao rất bất thường hơn mức tối đa thường thấy. Tầng đất sét khô dưới nền quả núi hoặc đồi đột ngột bị nước dâng cao làm mọng nước, nở thể tí;ch. Sự nở thể tí;ch tạo lực bung từ trong ra cực lớn, làm các kết cấu đất đá giòn bị vượt quá sức kết dí;nh, nên đột ngột vỡ tách ra tạo tiếng nổ lớn do thể tí;ch lớn không khí; bị sốc dời vị trí; tạo dao động cực mạnh, và sau đó đất đá trượt xuống.
Mấy ông tiến sĩ bảo nổ do đất đá trượt lên nhau tôi cũng nghi nghi. Nhưng đây không phải là hai đám mây mang điện tí;ch khác nhau va vào nhau mà nó lại là ” tiếp địa” nên khó sinh ra điện và nổ.
Xem thêm: Sway Là Gì – Nghĩa Của Từ Sway
Một số nghiên cứu khoa học cho biết rằng khả năng sạt lở đất tăng theo khí; triều hàng ngày. Khí; triều (atmospheric tildes), tương tự như thủy triều, thay đổi 2 lần trong ngày. Tùy theo địa hình và độ ẩm của vị trí;, thường thì áp suất khí; quyển hạ thấp nhất vào lúc 4 giờ khuya, tăng cao nhất vào lúc 10 giờ sáng, và hạ tương đối thấp vào lúc 4 giờ chiều.Khi khí; triều đang hạ xuống mức thấp nhất vào 4 giờ sáng là lúc các mực nước ngầm trong các khe núi và mặt đất dâng cao, tăng khả năng chẻ tách và tạo bôi trơn làm các khối đất đá dễ trượt lên nhau. Do vậy sạt lở đất có sác xuất cao nhất xảy ra sau nửa đêm đến 4 giờ sáng.Ngoài ra, như tôi đã cảnh báo, khi gió mạnh hoặ bão thổi qua mặt phẳng của một hồ đầy nước trên núi cao cũng tạo sóng giảm áp suất khí; quyển. do lực nâng của khí; động học, tạo địa chấn dưới lóng đất đáy hồ, có thể kí;ch hoạt sạt lở đất.
Chuyên mục: Hỏi Đáp
