Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là những tư tưởng chủ đạo, kim chỉ nam cho Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Vì thế việc nghiên cứu, hiểu về chủ nghĩa Mác – Lênin là rất cần thiết cho sự phát triển lâu dài của đất nước. Để có thể nghiên cứu được triết học Mác – Lênin thì phải hiểu về các phạm trù. Và ở trong nội dung bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp về khái niệm hình thức là gì?

Hình thức là gì?

Hình thức là phạm trù chỉ phương thức tồn tại và phát triển của sự vật, là hệ thống các mối liên hệ tương đối bền vững giữa các yếu tố của sự vật đó.

Bạn đang xem: Hình thức là gì

Trong pháp luật, hình thức thể hiện của pháp luật có cả ở bên trong và bên ngoài:

– Hình thức bên trong là cơ cấu bên trong của pháp luật, là mối liên hệ, liên kết giữa các yếu tố cấu thành pháp luật, hình thức bên trong của pháp luật được gọi là hình thức cấu trúc của pháp luật.

– Hình thức bên ngoài là dáng vẻ bề ngoài hay phương thức tồn tại của pháp luật. Dựa vào hình thức của pháp luật, người ta có thể biết pháp luật tồn tại trong thực tế dưới dạng nào, nằm ở đâu?

Nội dung và hình thức

Bên cạnh khái niệm hình thức là gì thì khi nghiên cứu về triết học Mác – Lênin chúng ta không thể bỏ qua “nội dung”. Nội dung là tổng hợp tất cả những mặt, những yếu tố, những quá trình tạo nên sự vật. Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng thì nội dung và hình thức có mối quan hệ biện chứng sau:

Thứ nhất: Nội dung và hình thức thống nhất và gắn bó khăng khít với nhau

Bất kỳ sự vật nào cũng phải có đồng thời cả hình thức và nội dung, không có sư vật nào chỉ có hình thức mà không có nội dung hay chỉ có nội dung mà không có hình thức. Chính vì thế, nội dung và hình thức phải thống nhất với nhau thì sự vật mới tồn tại.

Sự vật được cấu tạo từ nhiều yếu tố, nhiều mặt… Nhưng những yếu tố, những mặt này thống nhất với nhau, gắn kết với nhau chứ không tách rời nhau. Như thế, những mặt, những yếu tố… vừa là chất liệu làm nên nội dung vừa tham gia vào các mối liên hệ tạo nên hình thức. Do đó, nội dung và hình thức không tách rời nhau mà gắn bó rất mật thiết với nhau. Không có nội dung nào không tồn tại hình thức và cũng không có hình thức nào không chứa nội dung.

Cùng một nội dung trong từng tình hình khác nhau có thể có nhiều hình thức, và ngược lại cùng một hình thức có thể thể hiện những nội dung khác nhau.

Thứ hai: Nội dung quyết định hình thức

Trong quá trình vận động, phát triển của sự vật hiện tượng, nội dung có vai trò quyết định hình thức. Theo đó, nội dung bao giờ cũng là mặt đồng nhất, có khuynh hướng chủ đạo là biến đổi; còn đối với hình thức là mặt tương đối bền vững, khuynh hướng chủ đạo của hình thức là ổn định.

Sự biến đổi, phát triến của sự vật bao giờ cũng bắt đầu từ sự biến đổi, phát triển của nội dung; hình thức cũng sẽ biến đổi nhưng chậm hơn, ít hơn so với nội dung. Khi mà nội dung biến đổi thì hình thức cũng buộc phải biến đổi theo để có thể phù hợp với nội dung mới.

Thứ ba: Hình thức không phụ thuộc mà tác động trở lại nội dung

Mặc dù, nội dung giữ vai trò quyết định so với hình thức nhưng điều đó không đồng nghĩa là hình thức luôn theo nội dung. Mà ngược lại, hình thức luôn độc lập nhất định và tác động tích cực trở lại nội dung. Khi đã phù hợp với nội dung, hình thức sẽ thúc đẩy sự phát triển của nội dung. Nếu hình thức không phù hợp với nội dung, hình thức sẽ kìm hãm sự phát triển của nội dung.

Xem thêm: Positive Là Gì

Sự tác động qua lại giữa nội dung và hình thức diễn ra trong suốt quá trình phát triển của sự vật. Lúc đầu, những biến đổi trong nội dung chưa ảnh hưởng đến hệ thống mối liên hệ tương đối bền vững của hình thức. Tuy nhiên, khi biến đổi liên tục diễn ra thì tới một lúc nào đó, hệ thống mối liên hệ tương đối cứng nhắn đó trở nên chật hẹp và kìm hãm sự phát triển của nội dung. Khi đó, hình thức và nội dung không còn phù hợp với nhau.

Tới một lúc nào đó, hình thức và nội dung sẽ xung đột sâu sắc với nhau, nội dung mới sẽ phá bỏ hình thức cũ, hình thức mới sẽ hình thành. Trên cơ sở của hình thức mới, nội dung mới tiếp tục biến đổi, phát triển và chuyển sang trạng thái mới về chất.

Thứ tư: Phương pháp luận

– Nhận thức: Không được tách rời tuyệt đối hóa giữa nội dung và hình thức. Vì hình thức và nội dung luôn gắn bó với nhau trong quá trình vận động, phát triển của sự vật, cần chống chủ nghĩa hình thức.

– Hoạt động thực tiễn:Chủ động sử dụng nhiều hình thức khác nhau, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn trong những giai đoạn khác nhau vì cùng một nội dung trong quá trình phát triển có thể có nhiều hình thức và ngược lại.

– Để nhận thức và cải tạo sự vật, trước hết phải căn cứ vào nội dung nhưng hình thức tác động trở lại nội dung nên trong hoạt động thực tiễn cần phải thường xuyên đối chiếu giữa nội dung và hình thức, làm cho hình thức phù hợp với nội dung.

*

Hình thức và phương thức khác nhau thế nào?

Bên cạnh khái niệm hình thức là gì thì việc phân biệt rõ hình thức và phương thức là rất cần thiết. Cụ thể, phương thức là hệ thống các đường lối được đưa ra để giải quyết một vấn đề nào đó được thực hiện dưới một hình thức nhất định.

Như vậy, từ khái niệm của hình thức và phương thức có thể thấy, hình thức là một phạm trù rộng hơn phương thức. Hình thức là thứ mà ta có thể nhận biết được bằng thị giác, xúc giác thông qua hình dáng, màu sắc của sự vật. Còn phương thức nó là khái niệm trừu tượng, khó nhận dạng một cách chính xác được bằng mắt thường. Hình thức là cái biểu hiện bên ngoài còn phương thức là cái tồn tại bên trong, cấu tạo nên sự vật hiện tượng.

Xem thêm: Brand Awareness Là Gì – Cẩm Nang Về Nhận Diện Thương Hiệu

Trên đây là nội dung khái niệm hình thức là gì? Hi vọng bài viết này sẽ giúp ích cho Quý vị khi tìm hiểu về triết học Mác – Lênin. Cảm ơn Quý vị đã quan tâm theo dõi bài viết của Luật Hoàng Phi.

Chuyên mục: Hỏi Đáp