Bạn đang xem: Cổ phần hóa là gì
Ở Việt Nam, doanh nghiệp nhà nước phát triển với số lượng và quy mô lớn trong thời kì kế hoạch hóa tập trung với tư cách là thành phần kinh tế chủ đạo.Tuy nhiên, cũng giống như ở nhiều quốc gia khác, doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam dần tỏ ra kém hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Trước thực trạng đó, để giữ vững tầm quan trọng và vai trò chủ đạo, cũng như để nền kinh tế không chệch hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng và nhà nước ta đã đề ra phương hướng cải cách doanh nghiệp nhà nước, trong đó có chủ trương cổ phần hóa. Vậy cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là gì? Vấn đề này được pháp luật nước ta quy định như thế nào? Trong khuôn khổ bài viết dưới đây, Luật Quang Huy Việt Nam chúng tôi sẽ giúp các bạn giải đáp thắc mắc trên.
Nội dung bài viết
Cơ sở pháp lý
Luật doanh nghiệp 2014;Nghị định 78/2015/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp;Nghị định 108/2018/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung Nghị định 78/2015/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp.Nghị định 126/2017/NĐ-CP ngày 16 tháng 11 năm 2017 về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần;Quyết định số 1515/QĐ-TTg ngày 09 tháng 11 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ về Quy chế trình tự, thủ tục, hồ sơ chuyển giao quyền, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp về Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp do Thủ tướng Chính phủ ban hành;Nghị định 131/2018/NĐ-CP ngày 29 tháng 09 năm 2018 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp;Thông tư số 41/2018/TT-BTC hướng dẫn một số nội dung về xử lý tài chính và xác định giá trị doanh nghiệp khi thực hiện chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần.
Cổ phần hóa là gì?
Theo giải thích của Luật Doanh nghiệp 2014, “Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.” Khái niệm này có sự khác biệt so với khái niệm doanh nghiệp nhà nước năm 2005, đó là “Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp trong đó Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ”. Như vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành, chỉ những doanh nghiệp nhà nước đầu tư, nắm giữ hoàn toàn 100% vốn điều lệ mới được coi là doanh nghiệp nhà nước mà thôi.
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở nhiều quốc gia trên thế giới được đặt trong một quá trình rộng lớn hơn là tư nhân hóa và được hiểu là phương thức thực hiện xã hội hóa sở hữu, chuyển hình thái kinh doanh một chủ với sở hữu nhà nước trong doanh nghiệp thành công ty cổ phần với nhiều chủ sở hữu để tạo ra một mô hình doanh nghiệp phù hợp với nền kinh tế thị trường và đáp ứng được nhu cầu kinh doanh hiện tại.
Quy định về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước
Ý nghĩa của cổ phẩn hóa doanh nghiệp nhà nước:
Cổ phần hóa có ý nghĩa làm cho chủ sở hữu trong doanh nghiệp trở nên đa dạng hơn. Chính vì vậy nó giải quyết được khá triệt để vấn đề sở hữu trong doanh nghiệp 100% vốn nhà nước vốn đã gây ra những vướng mắc về hiệu quả và sự kém năng động trong sản xuất kinh doanh.Có ý nghĩa to lớn trong việc xã hội hóa tư liệu sản xuất trong các doanh nghiệp thuộc sở hữu một chủ.Tạo cho những người lao động thực sự làm chủ doanh nghiệp như họ mong muốn. Bằng việc sở hữu cổ phần trong doanh nghiệp, người lao động có thể tham gia vào các vấn đề quan trọng của công ty, nâng cao tính chủ động, tích cực của người lao động.Tạo áp lực cạnh tranh mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế, từ đó tạo vòng xoáy thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế.Với sự xuất hiện của những công ty cổ phần, hàng hóa chứng khoán trên sàn giao dịch chứng khoán sẽ nhiều hơn, chất lượng hơn.
Những loại hình doanh nghiệp áp dụng chính sách cổ phần hóa
Xuất phát từ việc xác định vai trò chủ đạo của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế và chủ trương không tư nhân háo khu vực kinh tế nhà nước nên ở nước ta chỉ chuyển một số doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần chứ không chuyển toàn bộ số doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần. Tùy thuộc vào mức độ chi phối đối với hoạt động của doanh nghiệp trong nền kinh tế mà nhà nước sẽ quyết định nắm giữ cổ phần hoặc không nắm giữ cổ phần. Cổ phần doanh nghiệp nhà nước phải góp phần nâng cao vai trò chủ đạo của kinh tế quốc doanh và phải nằm trong chương trình tổng thể và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội do nhà nước vạch ra, chứ không phải do sự chủ động sáng tạo của doanh nghiệp.
Khoản 2, khoản 3 Điều 2 Nghị định 126/2017/NĐ-CP ngày 16 tháng 11 năm 2017 về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần có quy định những loại hình doanh nghiệp sau được phép áp dụng chính sách cổ phần hóa.
Xem thêm: Tai Nghe Chơi Game Dưới 1 Triệu, đáng Mua Nhất Năm 2020
Doanh nghiệp nhà nước bao gồm:Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ là công ty mẹ của Tập đoàn kinh tế, Công ty mẹ của Tổng công ty nhà nước (kể cả Ngân hàng Thương mại nhà nước), Công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ – công ty con.Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên độc lập do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ chưa chuyển thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên.Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ (sau đây gọi tắt là doanh nghiệp cấp II).
Quy định về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước
Điều kiện cổ phần hóa
Đề có thể tiến hành thực hiện cổ phần hóa, các loại hình doanh nghiệp trên cần đáp ứng đủ những điều kiện sau:
Thứ nhất, không thuộc diện Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn điều lệ. Danh mục doanh nghiệp thuộc diện Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ do Thủ tướng Chính phủ quyết định trong từng thời kỳ.
Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước;Tập đoàn Dầu khí Việt Nam;Tập đoàn Điện lực Việt Nam;Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam;Tập đoàn Hóa chất Việt Nam;Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam;Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam;Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam;Tổng công ty Viễn thông MobiFone;Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam;Tổng công ty Hàng không Việt Nam;Tổng công ty Hàng hải Việt Nam;Tổng công ty Đường sắt Việt Nam;Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam;Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam;Tổng công ty Cà phê Việt Nam;Tổng công ty Lương thực miền Nam;Tổng công ty Lương thực miền Bắc;Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam;Các doanh nghiệp khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Thứ hai, còn vốn nhà nước sau khi đã được xử lý tài chính và đánh giá lại giá trị doanh nghiệp. Giá trị doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là giá trị vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp mà là tổng giá trị của tất cả các tài sản sử dụng trong quá trình hoạt động kinh doanh cả doanh nghiệp đó nhằm mang lại lợi ích cho các chủ sở hữu và các nhà cung cấp tín dụng.Tại nước ta, có các phương pháp định giá giá trị doanh nghiệp như sau:
Phương pháp dựa vào bảng cân đối kế toánPhương pháp dựa vào kết quả kiểm kê và đánh giá lại tài sảnPhương pháp chiết khấu dòng tiềnPhương pháp chiết khấu dòng lợi nhuận khác thườngPhương pháp định gia trên cơ sở so sánh giá trị thị trường
Trường hợp sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị doanh nghiệp mà giá trị thực tế doanh nghiệp thấp hơn các khoản phải trả thì cơ quan có thẩm quyền quyết định phương án cổ phần hóa chỉ đạo doanh nghiệp phối hợp với Công ty Mua bán nợ Việt Nam và các chủ nợ của doanh nghiệp xây dựng phương án tái cơ cấu doanh nghiệp; trường hợp phương án tái cơ cấu doanh nghiệp không khả thi và hiệu quả thì chuyển sang thực hiện các hình thức chuyển đổi khác theo quy định của pháp luật.
Chi phí thực hiện cổ phần hóa
Chi phí cổ phần hóa là các khoản chi liên quan trực tiếp đến quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp từ thời điểm quyết định cổ phần hóa đến thời điểm bàn giao giữa doanh nghiệp cổ phần hóa và công ty cổ phần. Để tạo quyền chủ động cho doanh nghiệp cổ phần hóa và cơ quan đại diện chủ sở hữu, tại dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất sửa theo hướng chi phí cổ phần hóa giao cơ quan đại diện chủ sở hữu phê duyệt, Tổng giám đốc (hoặc Giám đốc) doanh nghiệp quyết định mức chi cụ thể theo các nội dung đã được quy định và chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình.
Điều 8 Nghị định số 126/2017/NĐ-CP có quy định về chi phí cổ phần hóa như sau:
Thứ nhất, về cơ quan quyết định: Chi phí cổ phần hóa do cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định phê duyệt dự toán và quyết toán. Tổng giám đốc (hoặc Giám đốc) doanh nghiệp cổ phần hóa quyết định mức chi cụ thể theo các nội dung đã được cơ quan đại diện chủ sở hữu phê duyệt và chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình. Các khoản chi phí cổ phần hóa phải đảm bảo có đầy đủ chứng từ hợp lý, hợp lệ, tiết kiệm theo quy định của pháp luật hiện hành.
Thứ hai, về các loại chi phí: Chi phí cổ phần hóa bao gồm:
Một là, các khoản chi phí trực tiếp tại doanh nghiệp:Chi phí cho việc tập huấn nghiệp vụ về cổ phần hóa doanh nghiệp;Chi phí kiểm kê, xác định giá trị tài sản;Chi phí lập phương án cổ phần hóa, xây dựng Điều lệ;Chi phí Hội nghị người lao động để triển khai cổ phần hóa;Chi phí hoạt động tuyên truyền, công bố thông tin về doanh nghiệp;Chi phí thuê kiểm toán báo cáo tài chính tại thời điểm chính thức chuyển thành công ty cổ phần;Chi phí cho việc tổ chức bán cổ phần;Chi phí tổ chức họp Đại hội cổ đông lần đầu.Hai là, tiền thuê tổ chức kiểm toán, tư vấn cổ phần hóa (tổ chức tư vấn để xác định giá trị doanh nghiệp, tổ chức tư vấn để xác định giá khởi điểm, tổ chức tư vấn để xây dựng phương án cổ phần hóa, tổ chức tư vấn bán cổ phần) do cơ quan đại diện chủ sở hữu hoặc Ban chỉ đạo (nếu được ủy quyền) quyết định. Việc thanh toán chi phí cho các tổ chức tư vấn căn cứ vào Hợp đồng ký kết giữa các bên liên quan.Ba là, thù lao cho Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc:Mức thù lao hàng tháng cho từng thành viên Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc tối đa không quá hai lần mức lương cơ sở đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang do Chính phủ ban hành trong từng thời kỳ.Thời gian thanh toán thù lao cho từng thành viên Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc theo thực tế nhưng không quá 24 tháng kể từ thời điểm thành lập Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc.Bốn là, Các chi phí khác có liên quan đến cổ phần hóadoanh nghiệp.
Xem thêm: Aneurysm Là Gì – Phình động Mạch Chủ Bụng
Trên đây là toàn bộ câu trả lời của chúng tôi về vấn đề: Quy định về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Nếu còn vấn đề thắc mắc hoặc chưa rõ bạn có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua tổng đài tư vấn luật doanh nghiệp của HOTLINE 19006588 của Luật Quang Huy để được tư vấn trực tiếp.
Chuyên mục: Hỏi Đáp
