Y học cổ truyền Giới tính Camera bệnh viện Y học 360 Khỏe đẹp ++ Kinh tế xã hội Thời sự Quốc tế An toàn dùng thuốc Văn hóa – Giải trí Tra cứu sức khỏe
Mới gần đây, một phụ nữ trẻ bị tử vong sau khi tiêm vắc-xin ngừa ung thư cổ tử cung mặc dù nơi tiêm chủng đã thực hiện đúng các quy định về tiêm chủng an toàn. T
Mới gần đây, một phụ nữ trẻbị tử vong sau khi tiêm vắc-xin ngừa ung thư cổ tử cung mặc dù nơi tiêm chủngđã thực hiện đúng các quy định về tiêm chủng an toàn. Trước đó, một vắc-xindùng ngừa 5 bệnh cho trẻ (5 trong 1) bị tạm ngưng sử dụng vì gây tử vong và taibiến cho một số trẻ. Tất cả đều trong quá trình điều tra tìm nguyên nhân nhưngkhông loại trừ các trường hợp đáng tiếc xảy ra là do phản ứng có hại của thuốc.
Bạn đang xem: Adr là gì
Ta cần biết, bất cứ thuốcnào, kể cả vitamin được cho là thuốc bổ đều có khả năng gây tai biến cho ngườisử dụng nó nếu không được dùng đúng cách, đúng liều, và đặc biệt khi cả dùngđúng cách đúng liều. Những bất lợi do dùng thuốc gây ra được gọi chung là “PHẢNỨNG CÓ HẠI CỦA THUỐC” (người nước ngoài gọi ADR do chữ viết tắt của AdverseDrug Reactions). ADR còn được gọi bằng tên khác như tác dụng phụ, tác dụngngoại ý, tác dụng không mong muốn… nhưng ngay cả người không thuộc giới chuyênmôn cũng nên làm quen, dùng ADR vì là chữ thông dụng trên toàn thế giới hiệnnay.
ADR lại được chia làm 2 loại:ADR loại A là loại thường xảy ra hơn, chiếm 80 – 90% (của toàn bộ ADR), có liênquan đến tác dụng dược lý đã biết của thuốc, như warfarin có tác dụng chống đôngmáu có thể gây ADR làm xuất huyết ở người bệnh. ADR loại A có thể dự đoán vàphòng ngừa, như thuốc kháng histamin thế hệ 1 là promethazin gây ADR buồn ngủ,người dùng thuốc nếu dùng promethazin do buồn ngủ không nên lái xe, vận hànhmáy móc. Còn ADR loại B là loại xảy ra hiếm hơn, chiếm 10 – 20%, không liênquan đến tác dụng dược lý, như kháng sinh nhóm fluoroquinolon kháng khuẩn nhưnglại gây ADR là làm co giật hoặc xói mòn sụn khớp ở súc vật còn non. ADR loại Bgần như không thể dự đoán trước là xảy ra hay không xảy ra. Đặc biệt, dị ứngthuốc là ADR loại B có thể gây tử vong không tiên lượng được thường xảy ra chonhiều loại thuốc, trong đó có các vắc-xin.
ADR được Tổ chức Y tế thếgiới (WHO) định nghĩa: “ADR là tác dụng có hại xảy ra ngoài ý muốn khi dùng mộtthứ thuốc đúng liều, đúng đường dùng nhằm chữa bệnh, phòng bệnh hoặc chẩnđoán”. Ta nên lưu ý, nếu bị tai biến do dùng quá liều thuốc thì không gọi bịADR mà là bị ngộ độc thuốc. |
Nên lưu ý, nhiều thuốc đượclưu hành trên thị trường dược phẩm vẫn được các viện bào chế dược phẩm theo dõiADR (được gọi là theo dõi thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 4) để nếu thuốc xuấthiện ADR quá nghiêm trọng sẽ tự ý ngưng lưu hành hoặc bị chính quyền cấm lưuhành thuốc đó. Trước đây, vào cuối thế kỷ trước, có thuốc giảm đau glafenin(biệt dược Glifanan) đã bị cấm lưu hành do gây dị ứng quá nặng nề. Cách đâykhông lâu, thuốc chống viêm trị đau xương khớp rofecoxib (Vioxx) đã được nhàsản xuất chủ động rút ra khỏi thị trường dược phẩm vì có nguy cơ gây biến cốtim mạch trầm trọng. Nhiều thuốc phải bán theo đơn bác sĩ, tức là chỉ khi bácsĩ khám bệnh ghi đơn thuốc nhà thuốc mới có quyền bán thuốc theo đơn đó, là vìchỉ có bác sĩ biết cách chỉ định thuốc,ghi cách dùng thế nào để phát huy tác dụng điều trị của thuốc đồng thời hạn chếmức thấp nhất hoặc không để xảy ra ADR.
Ngoại trừ một số ADR thuộcloại nhẹ chỉ gây khó chịu (như ADR gây buồn ngủ của thuốc kháng histamin trị dịứng) có thể xảy ra thường xuyên (hễ dùng thuốc là bị), đa số ADR, đặc biệt ADRgây rối loạn nghiêm trọng (như suy thận cấp, hoặc bị tai biến do vắc-xin) rấthiếm khi xảy ra và chỉ xảy ra khi dùng liều cao hoặc dùng lâu ngày. Có loại ADRthuộc loại thường gặp (trong sách chuyên môn dược thường ghi ADR >1/100, tức100 người dùng thuốc sẽ có hơn 1 người có nguy cơ bị ADR), có loại ADR thuộcloại ít gặp (1/1.000
Để phòng tránh ADR: người dùng thuốc nên lưu ýmấy điều sau:
– Chỉ thật cần thiết mới mớidùng thuốc. Hoàn toàn không nên lạm dụng dù chỉ là vitamin.
– Nếu được bác sĩ khám ghiđơn thuốc, phải dùng đúng, dùng đủ (không dư không thiếu) các thuốc ghi trongđơn và thực hiện tốt các lời chỉ dẫn.
– Đừng nghe lời mách bảo củangười không thuộc giới chuyên môn mà dùng thuốc nào đó kéo dài từ tháng nàysang tháng kia.
– Trước khi dùng một thuốc,cần đọc kỹ bản hướng dẫn hoặc hỏi dược sĩ tại nhà thuốc về những điều cần biết, trong đó có: tác dụngphụ tức ADR, những thận trọng khi dùng thuốc, chống chỉ định (tức những trườnghợp không được dùng thuốc).
Xem thêm: Complaint Là Gì – Cách Xử Lý Than Phiền Của Khách Hàng
– Khi đang dùng thuốc nếu bịphản ứng bất thường (có thể bị ADR) nên ngưng ngay thuốc và đi tái khám báo chobác sĩ biết để bác sĩ cho hướng xử trí.
– Khi đọc trên báo chí thôngtin về ADR của một thuốc (hoặc vắc-xin gây tai biến kể ở trên), thì đó là thôngtin để tham khảo và cảnh giác chứ người đang dùng thuốc đó hoàn toàn không nênquá lo lắng tìm cách ngưng dùng thuốc khi chưa có ý kiến của bác sĩ trực tiếpđiều trị chỉ định dùng.
Không nên tự ý dừng tiêm ngừamà không tham khảo ý kiến của bác sĩ Mới đây, trường hợp tử vongcủa nạn nhân Đặng Kim Chi (ngụ tại Cao Lãnh, Đồng Tháp; và tạm trú tại Hóc Môn,TP.HCM) sau khi tiêm vắc-xin ngừa ung thư cổ tử cung (UTCTC) tại Trung tâm Y tếdự phòng (TTYTDP) quận 9, TP.HCM, đã khiến người dân, đặc biệt là những phụhuynh có con trong độ tuổi tiêm ngừa (từ 9 – 25 tuổi) vô cùng lo lắng. Có em đãchích một mũi đầu, nay băn khoăn “không dám” chích mũi tiếp theo dù đã tới lịchtiêm nhắc. SK&ĐS đã traođổi với BS.Cao Hữu Nghĩa, Viện Pasteur TP.HCM, dưới góc nhìn chuyên gia xungquanh vấn đề này nhằm kịp thời giúp người dân có cái nhìn đúng đắn hơn. – PV: Xin bác sĩ cho biết, tỉlệ biến chứng khi tiêm ngừa vắc-xin UTCTC có giống như các loại vắc-xin kháckhông? – BS. Cao Hữu Nghĩa: Vắc-xinngừa HPV (nguyên nhân gây UTCTC), cùng với xét nghiệm Paps tầm soát (phết tếbào CTC), có khả năng làm giảm đáng kể gánh nặng UTCTC tại Việt Nam cho thế hệnày và cho các thế hệ mai sau. Biến chứng khi tiêm vắc-xinlà tương tự nhau. Có nhóm biến chứng tại chỗ (đau, sưng, đỏ), toàn thân và biếnchứng nguy hiểm (sốc phản vệ, tử vong…). Về vắc-xin UTCTC: cả 2 loạiđều có Hồ sơ về tính an toàn được cả Mỹ (FDA và CDC) cũng như châu Âu (EMEA)chấp thuận. Tại Việt Nam:khi thuốc đến tay người sử dụng cũng đã trải qua hàng loạt thử nghiệm lâm sàngvà được BYT cấp phép lưu hành. Cho nên, có thể nói: các phản ứng phụ sau tiêmvắc-xin UTCTC đều nằm trong mức giới hạn thông thường. – PV: Đối với các bé gái đãtiêm 1 mũi, nay lo lắng ngừng tiêm mũi tiếp theo thì có hại gì không, thưa bácsĩ? – BS. Cao Hữu Nghĩa: Bên cạnhlịch tiêm chuẩn, vắc-xin sẽ có những lịch tiêm linh động khác do bác sĩ chuyênkhoa chỉ định. Như vậy, khi có vấn đề làm trì hoãn việc tiêm chủng, người dânvẫn có thể tiêm tiếp những liều còn lại sau khi bác sĩ chuyên khoa tư vấn vàxem xét. Việc dừng mũi tiêm nào là do bác sĩ chỉ định hoặc có sự chỉ đạo từ cơquan chủ quản. Người dân nên tham khảo ý kiến bác sĩ tư vấn trước khi quyếtđịnh. – PV: Với tư cách là mộtchuyên gia, bác sĩ có lời khuyên gì dành cho những đối tượng này không? -BS. Cao Hữu Nghĩa: Sautrường hợp tai biến sau tiêm vắc-xin ngừa UTCTC tại Q.9, TP.HCM, cho tới nay,chưa có quyết định chính thức từ Bộ Y tế hay Sở Y tế về việc dừng tiêm vắc-xin,cho nên người dân cần bình tĩnh và tuân thủ hướng dẫn của cơ sở y tế – nơi mìnhđang tiêm phòng. Bất kỳ cán bộ y tế nào cũng theo dõi chặt chẽ thông tin y học(cả về chuyên môn lẫn quản lý) và sẵn sàng có những hướng dẫn tư vấn cho ngườidân một cách thích hợp. Lợi ích của người bệnh là tối thượng trước các quyếtđịnh y khoa. Xem thêm: Kkk Là Gì – Nghĩa Của Từ Kkk PV: Xin cám ơn bác sĩ! A.K (thực hiện) Theo kết luận của Hội đồngchuyên môn, kết quả giải phẫu tử thi của nạn nhân Đặng Kim Chi chỉ ghi nhận tửvong do phù phổi cấp. Tuy nhiên, qua kết quả thử độc chất có hiện diện Paracetamol,Propranodol và Adrenalin trong máu, có sự hiện diện Propranodol trong nước tiểuvà dịch dạ dày. Do đó, nguyên nhân tử vong chưa xác định, xét thấy cần làmthêm nhiều xét nghiệm chuyên biệt và xétngoại kiểm lô vắc-xin cùng lô (của nạn nhân đã tiêm – PV) tại TTYTDP quận 9,TP.HCM. Chuyên mục: Hỏi Đáp .tags a { #footer {font-size: 14px;background: #ffffff;padding: 10px;text-align: center;} |
