Dạo gần đây, mình đọc lại quyển Lean Startup của Eric Ries và bất chợt mình tự hỏi, entrepreneurship là gì, và tại sao từ vựng này lại trở nên được nhiều người quan tâm và được sử dụng nhiều đến như vậy. Đặc biệt trong môi trường mình đang làm, và cộng đồng mình đang quen biết, thì từ ngữ này lại được nhắc nhiều hơn bao giờ hết. Vậy entrepreneurship là gì? Những người entrepreneur là ai? Và dịch ra tiếng Việt, có nên gói gọn bằng từ “tinh thần khởi nghiệp” không?
Bài viết này chủ yếu là ý kiến và quan điểm cá nhân của mình, trong một lúc “tự dưng muốn viết”, nên có thể sẽ khác với suy nghĩ của nhiều người khác.
Bạn đang xem: Entrepreneurship là gì
Theo mình, entrepreneurship nên được dịch là “tinh thần làm chủ” và những người entrepreneur là những người “làm chủ”. Làm chủ ở đây, không gói gọn trong việc tạo dựng một doanh nghiệp riêng, xây dựng một đế chế để thay đổi thế giới; việc làm chủ còn có thể hiểu theo nghĩa chủ động làm chủ được cuộc đời mình, cuộc sống và môi trường xung quanh. Mình không đồng ý với chữ “khởi nghiệp” vì như vậy, entrepreneurship đã tự hạn chế mình trong một nghĩa duy nhất: tạo dựng sự nghiệp riêng của mình.
Vậy entrepreneur là ai? Mình nghĩ rất đơn giản, là những người chủ động giải quyết vấn đề hay nhức nhối (frustration) của bản thân họ trước. Sau khi tìm được giải pháp cho mình, họ – những con người làm chủ này – sẽ chia sẻ giải pháp này cho những người khác, và từ đó, giải quyết được một vấn đề lớn trong xã hội. Vậy nên, entrepreneur, trước tiên là những người chủ động, làm chủ được vấn đề của mình.
Chia sẻ một câu chuyện mình được đọc hồi mình 10 tuổi trong một quyển sách Cửa sổ tâm hồn mẹ mình mua cho (chả hiểu sao hồi đó lại được đọc sách này, chắc vì mẹ không muốn cho đọc truyện tranh, sợ bị đục phá tâm hồn :P).
Xem thêm: Grit Là Gì – Nghĩa Của Từ Grit
Những áng văn sau đây được tìm thấy trên lăng mộ của một mục sư người Anh: Khi tôi còn trẻ, trí tưởng tượng của tôi không giới hạn. Tôi mơ ước có thể thay đổi cả thế giới này. Khi trưởng thành và già dặn hơn một chút, tôi nhận thấy thế giới chẳng đổi thay gì cả. Vì vậy tôi thu hẹp ước mơ của mình và quyết định sẽ làm thay đổi đất nước của tôi. Nhưng dường như đất nước tôi cũng chẳng có gì dịch chuyển.
Khi lập gia đình, tôi đã cố gắng hết sức hòng làm thay đổi gia đình tôi và những người thân của tôi. Nhưng họ chẳng mảy may có ý tưởng gì về điều đó. Và giờ đây, khi đang hấp hối trên giường tôi chợt nhận ra: chỉ khi nào tôi thay đổi được bản thân mình thì tôi mới thay đổi được gia đình tôi. Từ sự cổ vũ, khích lệ của họ tôi sẽ sống có ích hơn cho đất nước. Và ai mà biết được, không chừng nhờ thế tôi sẽ thay đổi cả thế giới cũng nên.
Xem thêm: Bình Quân Gia Quyền Là Gì, Công Thức Tính Trung Bình Cộng Gia Quyền
Dường như khái niệm entrepreneurship và entrepreneur đã và đang được đánh giá quá cao (over-rated) và mĩ miều hơn mức cần thiết. Mình nghĩ rất ít các doanh nhân nổi tiếng thế giới, hay bản thân Steve Jobs, tự nhận mình là entrepreneur, dù họ là những người đã thực sự thay đổi thế giới. Cũng chính vì được sử dụng một cách quá mức cần thiết, nhiều người đã xem đó như một phong trào để thể hiện mình, đặc biệt là các bạn trẻ, sử dụng entrepreneurship làm lí do để giải thích cho sự thất bại của mình, hay việc từ bỏ trách nhiệm với trường lớp/công việc/gia đình,v.v…
Theo ý kiến cá nhân của mình, các bạn dưới đây không phải là những người làm chủ (hay entrepreneur):
Những bạn tự nhận mình là entrepreneur khi các bạn mới chân ước chân ráo vào đời. Các bạn chưa xác định được mình là ai, mình muốn gì, vấn đề của mình là gì. Khi các bạn chưa biết được vấn đề của mình là gì, thì làm sao các bạn có thể giải quyết vấn đề đó,chứ đừng nói là thay đổi thế giới?Những bạn bỏ học hoặc không thật sự tập trung học khi ở đại học. Liệu bạn đã tìm được giải pháp cho một vấn đề nhức nhối nào như Bill Gates chưa, hay chỉ vì các bạn muốn chạy theo đam mêmà không nghĩ nó sẽ ảnh hưởng đến tương lai như thế nào?Những bạn bỏ việc vì lí do không thích làm cho người khác, thích tự làm cho mình, nhưng bản thân bạn cũng làm không tốt và chưa có thành tích đóng góp gì cho công ty cả. Đại đa số, theo mình thấy, đây là dấu hiệu của sự lười biếng.Những bạn không ngại thất bại nhưng lại chưa sẵn sàng chịu trách nhiệm cho những thất bại đó, để rồi sau đó lại phải làm phiền đến cha mẹ; cuối cùng thì những người gánh vác tránh nhiệm đó là cha mẹ bạn và người thân của bạn, cả thời gian lẫn tiền bạc.Những bạn có thể đọc vanh vách các câu nói nổi tiếng của các nhà doanh nhân xuất chúng, nhưng chưa bao giờ áp dụng trong cuộc sống của mình hoặc kinh nghiệm cuộc sống của bạn chưa có gì. Mình gọi tắt là “chém gió”.Những bạn không chủ động hay làm chủ được trong những vấn đề cá nhân cơ bản như cân đối chi tiêu, giúp đỡ gia đình, cân bằng được việc học với việc theo đuổi đam mê,v.v… hay trong công việc như làm việc nghiêm túc, hiệu quả, có nhiều đóng góp cải tiến, v.v…
Vậy, theo mình, entrepreneur là ai?
Tất cả các cô/chú/anh/chị tiểu thương tại các chợ, các cửa hàng, tiệm tạp hoá, gánh hàng rong, v.v… Vì họ có thể làm chủ được việc nuôi sống bản thân và gia đình, và có thể quản lý được việc kinh doanh của họ – từ đó đóng góp cho cộng đồng, đất nước. Nếu có cơ hội nói chuyện với họ (ví dụ như khi đi ăn vặt nè), bạn sẽ nghe được câu chuyện họ mưu sinh như thế nào, và đó là những bài học thực tế rất đáng quý.Những bạn sinh viên từ các tỉnh thành xa, điều kiện hoàn cảnh khó khăn, nhưng vẫn có thể cân bằng được giữa việc sinh hoạt, học tập và làm việc mà không phải phụ thuộc vào bố mẹ.Những bạn nhân viên văn phòng nhưng có ý chí cầu tiến, có tính sáng tạo và cải tiến được cách làm việc, đóng góp cho sự phát triển của công ty.và còn nhiều ví dụ khác… mà mình may mắn được gặp gỡ và trò chuyện.
Vậy nên, nếu theo cách nghĩ này, có rất nhiều người là entrepreneur (và cũng nhiều người không phải). Mình mong là khái niệm này sẽ dần được hiểu đúng hơn, để tránh đi việc suy nghĩ lệch lạc, và cũng đồng thời khích lệ tinh thần, phát hiện và nuôi dưỡng những mầm non entrepreneur. Đó là lí do mà mình rất thích chiến dịch gần đây của hãng Mattel – Barbie Entrepreneur – để khích lệ việc làm chủ của các bé gái ngay từ khi còn nhỏ. Chỉ đơn giản như việc chơi đồ hàng, làm ra các sản phẩm sáng tạo từ đất sét, tự lập từ nhỏ, v.v… cũng là các cách để nuôi dưỡng tinh thần làm chủ rồi ????
Nếu được hỏi, liệu mình có phải là một entrepreneur không? Chưa. Vì mình vẫn đang có quá nhiều vấn đề, và vẫn chưa tìm được giải pháp cho cá nhân mình. Giờ mình cần tập trung giải quyết vấn đề của mình và thay đổi bản thân đã, entrepreneurship ư, chờ sau nhé ????
Chuyên mục: Hỏi Đáp
