Chất lượng không khí có ảnh hưởng quan trọng đến với sức khoẻ của con người, nếu không khí bị ô nhiễm sẽ khiến cho người dân sống tại đây dễ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đối phổi. Để biết được bầu không khí chúng ta đang số có thật sự trong lành không hay đang ở ngưỡng báo động. Tổng cục Môi trường đã sử dụng những kỹ thuật chuyên mô để đo chỉ số AQI hay còn gọi là chỉ số chất lượng không khí. Cùng chúng tôi tham khảo những thông tin chi tiết về chỉ số AQI là gì và cách tính mới nhất 2020
Chỉ số AQI là gì?
Chỉ số AQI (Air Quality Index) là một chỉ số báo cáo về chất lượng không khí hàng ngày nhằm cho biết tình trạng chất lượng không khí ở thời điểm hiện tại và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người, chỉ số này được tính toán từ các thông số quan trắc các chất ô nhiễm trong không khí.
Đây cũng là thước đo cho mức độ và đánh giá về mức độ sạch, hay bẩn của không khí tại một khu vực nào đó. Hiểu một cái đơn giản hơn, chỉ số AQI càng cao, đồng nghĩa với mức độ ô nhiễm không khí cao, sẽ càng tổn hại đến sức khỏe con người.
Hướng dẫn cách tính chỉ số AQI mới nhất
EPA (The U.S. Environmental Protection Agency – Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ) tính toán chỉ số AQI với năm thông số ô nhiễm không khí chủ yếu là: Ozon mặt đất; Ô nhiễm phân tử (còn gọi là hạt lơ lửng); Carbon monoxide (CO); Sulfur dioxide (SO2) và Nitrogen dioxide (NO2). Đối với mỗi chất gây ô nhiễm, EPA đã thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng không khí quốc gia để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. EPA đã quy định một màu sắc cụ thể đối với từng khoảng giá trị AQI để mọi người hiểu dễ dàng hiểu được.
Bảng 1. Khoảng giá trị AQI và đánh giá CLKK
| Khoảng giá trị AQI | Chất lượng không khí | Màu sắc | Mã màu RBG | Ảnh hưởng tới sức khỏe |
|---|---|---|---|---|
| 0 – 50 | Tốt | Xanh lá | 0;228;0 | Chất lượng không khí tốt, không ảnh hưởng tới sức khỏe |
| 51 – 100 | Trung bình | Vàng | 255;255;0 | Chất lượng không khí ở mức chấp nhận được. Tuy nhiên, đối với những người nhạy cảm (người già, trẻ em, người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch…) có thể chịu những tác động nhất định tới sức khỏe. |
| 101 – 150 | Kém | Da cam | 255;126;0 | Những người nhạy cảm gặp phải các vấn đề về sức khỏe, những người bình thường ít ảnh hưởng. |
| 151 – 200 | Xấu | Đỏ | 255;0;0 | Những người bình thường bắt đầu có các ảnh hưởng tới sức khỏe, nhóm người nhạy cảm có thể gặp những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. |
| 201 – 300 | Rất xấu | Tím | 143;63;151 | Cảnh báo hưởng tới sức khỏe: mọi người bị ảnh hưởng tới sức khỏe nghiêm trọng hơn. |
| 301-500 | Nguy hại | Nâu | 126;0;35 | Cảnh báo khẩn cấp về sức khỏe: Toàn bộ dân số bị ảnh hưởng tới sức khỏe tới mức nghiêm trọng. |
Công thức tính toán AQI
Chỉ số AQI được tính bao gồm AQI giờ và AQI ngày:
- AQI ngày: Sử dụng để công bố CLKK trong các ngày.
- AQI giờ: Sử dụng để công bố CLKK liên tục theo từng giờ.
- Tính toán giá trị AQI giờ (AQIh)
Số liệu để tính toán AQI giờ là giá trị quan trắc trung bình 1 giờ. Đối với thông số PM10 và PM2.5 do không có quy chuẩn trung bình 1 giờ nên sử dụng phương pháp Nowcast do Cục Bảo vệ môi trường Hoa kỳ phát triển. Nowcast là giá trị trung bình có trọng số được tính toán từ 12 giá trị trung bình 1 giờ gần nhất so với thời điểm tính toán.
Để tính toán AQI giờ trước hết tính giá trị AQIh của từng thông số (AQIx)
Giá trị AQIh của các thông số SO2, CO, NO2, O3 được tính toán theo công thức 1, giá trị AQIh của các thông số PM10, PM2.5 được tính toán theo công thức 2:
Trong đó:
Bảng 2. Các giá trị BPi đối với các thông số (Đơn vị: µg/m3))
| i | Ii | O3(1h) | O3(8h) | CO | SO2 | NO2 | PM10 | PM2.5 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ||||||||
| 2 | 50 | 160 | 100 | 10.000 | 125 | 100 | 50 | 25 |
| 3 | 100 | 200 | 120 | 30.000 | 350 | 200 | 150 | 50 |
| 4 | 150 | 300 | 170 | 45.000 | 550 | 700 | 250 | 80 |
| 5 | 200 | 400 | 210 | 60.000 | 800 | 1.200 | 350 | 150 |
| 6 | 300 | 800 | 400 | 90.000 | 1.600 | 2.350 | 420 | 250 |
| 7 | 400 | 1.000 | – | 120.000 | 2.100 | 3.100 | 500 | 350 |
| 8 | 500 | ≥1.200 | – | ≥150.000 | ≥2.630 | ≥3.850 | ≥600 | ≥500 |
Ghi chú:
- Tính toán AQI giờ (AQIh) của O3 sử dụng giá trị BPi cho O3 (1h)
- Tính toán AQI ngày (AQId) của O3 sử dụng giá trị BPi cho O3 (1h) và O3 (8h)
Giá trị AQI giờ tổng hợp: là giá trị lớn nhất AQIx của các thông số
- Tính toán giá trị AQI ngày (AQId)
Công thức tính toán AQI tương tự công thức tính toán AQI giờ và sử dụng bảng Break point (bảng số 2). Tuy nhiên số liệu đầu vào để tính toán AQI ngày như sau:
- Thông số PM2.5 và PM10: giá trị trung bình 24 giờ.
- Thông số O3: giá trị trung bình 1 giờ lớn nhất trong ngày và giá trị trung bình 8 giờ lớn nhất trong ngày.
- Thông số SO2, NO2 và CO: giá trị trung bình 1 giờ lớn nhất trong ngày.
- Giá trị AQI ngày tổng hợp: là giá trị lớn nhất AQIx của các thông số.
Chỉ số ô nhiễm không khí ở Việt Nam
Theo như được tính, thì chỉ số ô nhiễm không khí hay chỉ số AQI ở Việt Nam hôm nay như sau:
- Thành phố Hồ Chí Minh: Chỉ số AQI là 46 – Tốt
- Hà Nội: Chỉ số là 101 ( kém, không tốt cho người nhạy cảm)
- Đà Nẵng: Chỉ số 40 – Tốt
- Hải Phòng: Chỉ số AQI là 42 – Tốt
- Thành Phố Hạ Long: Chỉ số AQI hiện tại là 25
- TP. Thái Nguyên là 71
Trên đây là những thông tin chi tiết về chỉ số AQI và cách tính mới nhất được chúng tôi tổng hợp từ nguồn bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 11/2019. Hy vọng bài viết của 35express bổ ích với bạn.
Bạn có thể tham khảo thêm các từ khóa liên quan tới Chỉ số AQI là gì sau: Mỹ , vn, chất lượng không khí, ô nhiễm,…
